De opvatting ‘vrouwen bloot, handel dood’ is er één van vroeger. Nu zijn juist ideale weersomstandigheden met meer uren zon meer doorslaggevend voor binnenstadsbezoek dan speciale verkoopacties als Black Friday, koopzondag of koopavond. Dat is grofweg de conclusie uit de door Bureau RMC verzamelde bezoekcijfers over de eerste zes maanden van dit jaar.

Al jarenlang verkondigt Huib Lubbers van Bureau RMC dat gemeenten voor wat hun binnensteden betreft niet alleen moeten inzetten op een gevarieerd winkelaanbod, maar ook op voldoende vertier. Nog nooit zag hij die trend zo sterk in de cijfers terug als in de eerste zes maanden van dit jaar. Klimaatverandering speelt zich blijkbaar niet alleen af op mondiale schaal, maar ook in de winkelstraat. “Oude mechanismen werken niet meer”, ziet Lubbers. “Januari was met alle uitverkoop vroeger altijd een goede winkelmaand. In maart gingen mensen op jacht naar nieuwe meubels en voorjaarskleding. Dat effect bestaat nauwelijks nog. Ook speciale acties als Black Friday boeten in aan belang. De binnenstad wordt een plek voor vertier, waar je na het shoppen in de zon op een terras wil zitten.”

Impulsen

Eerst maar even de achterliggende vraag. Was er een direct aanleiding om dit onderzoek uit te voeren? Huib Lubbers: “Onderzoek naar shoppergedrag in winkelstraten en winkels is één van onze kernthema’s. Met onze CityTraffic-methode meten we altijd hoeveel bezoekers er in een winkelgebied en winkelstraat zijn. Wat me de laatste tijd opviel, was dat bezoekerspieken aan winkelstraten niet zozeer worden veroorzaakt door retailactiviteiten, maar eerder door evenementen als Koningsdag of Bevrijdingsdag. Dat zijn belangrijkere impulsen voor winkelstraatbezoek dan traditionele pieken als opruiming, koopavond, zaterdag of zondag. Wat in deze context ook meespeelt is de historie van de coronaperiode. In januari 2022 hadden winkels nog te maken met beperkende maatregelen, zoals het sluiten van de niet essentiële winkels. De verwachting was dat we begin van dit jaar een meer positieve uitkomst mochten verwachten. Niet dus. De eerste drie maanden waren juist slechter ten opzichte van vorig jaar. Reden daarvoor waren de weersomstandigheden. De eerste drie maanden van dit jaar waren koud en nat. Het was gewoon geen lekker winkelweer.”

Is er een reden waarom traditionele retailpieken minder effect hebben dan vroeger?
“Er bestaan geen traditioneel sterke momenten meer die tot de verbeelding spreken bij shoppers. De Drie Dwaze Dagen van De Bijenkorf was zo’n moment, net als het Prijzencircus van V&D. Daar hebben we al een tijdje geleden afscheid van genomen. En opruiming in algemene zin: niemand in Nederland weet meer wanneer de opruiming begint en wanneer die eindigt. In België is dat wat anders. Daar staat de begin- en de einddatum precies in de wetgeving vastgelegd. In Nederland bestonden geen regels ten aanzien van de opruimingsperiode. Er bestond wel zoiets als een onderliggende gewoonte: non food-winkels begonnen eind juni, begin juli met de opruimingsperiode. Dat zie je eigenlijk helemaal niet meer terug. Opruiming heeft een structureel karakter gekregen. Er bestaan geen collectieve uitverkoopmomenten meer, het is vooral een solitaire, per winkel gedreven activiteit geworden.”

Halloween of Valentijn bijvoorbeeld, dat zijn toch collectieve momenten?
“Nou, die hebben eigenlijk nooit veel gedaan. Dat geldt wel voor een moment als Black Friday, zeker in combinatie met de zaterdag en zondag erna. Dat waren behoorlijke plussen. Tegenwoordig zie je opmerkelijk genoeg dat een moment als Green Friday aan populariteit wint, waarbij deelnemende bedrijven zich inspannen om bomen te planten via duurzame bosprojecten. Daar doen inmiddels bedrijven aan mee als Dille & Kamille, Decathlon, Innocent, ANWB, en Intratuin. En dan Kerstmis: dat is voor mij wel de meest duidelijke illustratie van deze actualiteit. Tussen Sinterklaas en Kerst was altijd het meest drukke moment van het jaar. De opvatting was dat retailers hun omzet maakten tot 10 december, daarna begonnen ze pas aan het maken van winst. Ook deze extreme drukte is eraf. Ja, het is wel druk aan het einde van het jaar, maar niet meer zo druk als vroeger. Hetzelfde geldt voor de herfstvakantie, krokusvakantie, maar ook voor Black Friday. Koopavond, zondagdrukte, het is eigenlijk allemaal wat vlakker. Zondag is een goede winkeldag, maar lijkt zijn piek te hebben gehad.”

Lijken mensen niet meer in verleiding te brengen door traditionele retailmomenten?
“Mensen maken steeds vaker een bewuste keuze om naar de winkelstraat te gaan. Er wordt massaal online gewinkeld en online voorbereid. Als mensen de keuze maken om naar de fysieke winkel te komen, dan hebben ze een duidelijk omschreven voornemen en geven ze ook meer geld uit in vergelijking met een ongepland retailbezoek. Er komen zeker minder mensen naar de winkelstraat dan vroeger, maar wat daar tegenover staat, is dat ze beter weten wat ze willen en meer geld uitgeven. Dat komt de productiviteit van retailers eigenlijk alleen maar ten goede.”

Weersomstandigheden

Wat Bureau RMC in het onderzoek aan de orde brengt, is dat weersomstandigheden veel meer dan speciale verkoopacties de bepalende factor zijn voor binnenstadsbezoek. 2023 leek aanvankelijk een rampzalig jaar te worden voor binnensteden, maar door het bovengemiddelde voorjaarsweer in mei en juni bleef de daling in het aantal passanten beperkt tot -2,5 procent. Begin mei 2023 brak de lente goed door en stegen de bezoekcijfers navenant. “Tot aan ergens 32 graden, want dan wordt het minder aangenaam om te winkelen.”

Vrouwen bloot, handel dood. Gaat die aanname nog wel op dan?
“Bij 27 graden is het natuurlijk ook wel lekker om aan het strand te liggen. Maar als het echt tropisch wordt, dan is het natuurlijk geen aangenaam weer om te winkelen. Steeds meer winkels hebben airco. Bij een hoge temperatuur loop je dus eigenlijk van airco naar airco. Dan is het misschien ook wel zo dat op termijn men echt hoge temperaturen voor lief neemt en alsnog gaat winkelen, zoals in het warme zuiden van Europa. Winkels zijn immers lekker koel!"

In het persbericht hebben jullie jezelf hardop afgevraagd: Betekent dit dat de huidige shopper wenst te winkelen maar ook op het terras wil zitten?
“De huidige shopper is beter voorbereid. Hij hoeft niet winkel in, winkel uit om de spijkerboek in de juiste maat te vinden. Het funshoppen dat zich traditioneel afspeelde op koopavond of zaterdag is efficiënter geworden. Je kunt sneller je doel bereiken. Als je vertier wilt zoeken, doe je dat niet alleen door in de winkelstraat rond te lopen, maar dat doe je door een combinatie met bijvoorbeeld terrasbezoek of andere vormen van recreatief verblijf.
Dat is overigens niks nieuws. Al vijftien jaar noemen we dat recreatief winkelen. Het lijkt erop dat die ontwikkeling steeds meer terrein wint. Als mensen naar de binnenstad gaan, dan doen ze dat niet uitsluitend om er te winkelen.

Al met al is het misschien wat gevaarlijk om daar een slotconclusie aan te verbinden. En toch: de gedachte is gerechtvaardigd dat hogere temperaturen een belangrijker motivatie zijn om naar de binnenstad te komen dan speciale verkoopacties. Die gedachte heb ik niet specifiek onderzocht, maar lijkt voor de hand te liggen. Wat je daaruit kunt leren, is dat de binnenstad geen winkelparadijs meer is, maar een verblijfsruimte waar mensen naar vertier zoeken.”

Verleiden

Hamvraag is natuurlijk: wat moet je daarmee als retailer?
“Of je nu mode, schoenen of bruin- en witgoed verkoopt: ik zie in ieder geval dat verschillende formules minder aan het stunten zijn dan voorheen. De consument komt heus wel, zeker nu de populariteit van online winkelen onder druk staat. Ons motto was vroeger: ‘Geef hollende paarden haver’, oftewel: wanneer die consument bereid is om naar de winkel te gaan, dan moet je ook met je acties komen. Adverteer niet anticyclisch.

Januari is een belangrijke opruimmaand, maar wanneer het koud en guur is, blijft de consument thuis. Misschien moet de retailer zijn actievolume meer concentreren op maanden dat het aangenamer winkelweer wordt, in maart, april of mei. Probeer als de consument naar de winkelstraat komt, hem te verleiden tot een aankoop bij jou in plaats van bij de concurrent. Wat ik ook wil zeggen: koopzondagen, zaterdag of koopavond zijn misschien geen pieken meer, maar streep ze ook niet door. De consument laat in ieder geval zien dat hij komt op het moment dat het hem uitkomt.”

Tot slot nog even over het weer: is het slim om daar assortimentsgewijs op in te spelen? Hoe hoger de temperatuur, hoe meer nadruk op ventilatoren en airco’s?
“Dat is ook een thema van afgelopen tijd. Iedereen zoekt naar een airco als het warm wordt. Assortimentsgewijs wordt daar wel op ingespeeld, maar wat ik opmerkelijk vind is dat de handel minder prijsgedreven lijkt dan vijf jaar geleden. Vroeger kon je elke week wel een tv voor een mega-actieprijs op de kop tikken. Dat zie je in veel mindere mate. Blijkbaar is het minder dan vroeger dat shoppers specifiek prijsgedreven gedrag tonen. Mensen tonen steeds meer bewust, minder impulsgedreven gedrag. Een impulsmoment als uitverkoop heeft niet meer de kracht als weleer.”

Bron: ERM 09-2023 Shoppermarketing, tekst Hugo Schrameyer

Business Universiteit Neyenrode was afgelopen dinsdag het décor voor de uitreiking van de Customer Passion Award 2017. Deze prijs, die voor de zevende keer werd uitgereikt, is voor de organisatie die zich onderscheidt in klantgerichtheid en -gedrevenheid. Genomineerden waren Suit Supply, Philips Healthcare en Velux.

De jury – Fred van Raaij, (hoogleraar Economic Psychology Tilburg University), Jacqueline Zuidweg (directeur Zuidweg & Partners en zakenvrouw van het jaar 2012) en Pieter Paul Verheggen (algemeen directeur onderzoeksbureau Motivaction) – riep Suit Supply uit tot winnaar. Ze roemde in het juryrapport de manier waarop Suit Supply in de winkels en in hun multichannelstrategie op alle aspecten het klantbelang centraal stelt en streeft naar maximale klantervaring: “Het is knap hoe Suit Supply daadwerkelijk inhoud aan het klantgedreven ondernemen geeft, zowel door mensen in de winkel als in de digitale omgeving”.

Onderschrift bij de foto: v.l.n.r. Pieter Paul Verheggen (Motivaction), Martijn van der Zee (Suit Supply), Jacqueline Zuidweg (Zuidweg & Partners), Fred van Raaij, (Tilburg University), Richard van Nieuwenhoven Helbach (Customer Passion Company), Kors van Wyngaarden (Philips Healthcare) en Jarl Langerak (Velux Nederland)

JINC helpt kansarme jongeren bij hun beroepsoriëntatie en het aanleren van (sociale) vaardigheden, zoals sollicitatietraining. Zo’n 1.000 bedrijven steunen JINC met geld of stellen medewerkers beschikbaar als trainer of coach. 

Motivaction steunt JINC ook met onderzoek. De uitkomsten zijn hoopvol: het bedrijfsleven waardeert de samenwerking met JINC als zeer positief! We hebben JINC concrete tips kunnen geven over hoe de samenwerking nog verder kan worden versterkt. 

This week, Gillette launched a massive purpose-driven campaign to revitalize and reframe its slogan ‘the best a man can get’ in the age of #metoo. “Is this the best a man can get?” asks the king of male shaving routine in its video addressing existing masculine stereotypes and encouraging men to take responsibility in fighting sexist behavior. The spot gained wide attention, but the reactions were overwhelmingly negative. Dislikes on YouTube outnumbered the likes by two to one, with comments overwhelmingly venting anger and dismay.

Award-winning columnist and marketing professor Mark Ritson called the Gillette campaign the “year’s worst marketing move” in his article on Marketing Week. Referring to Glocalities data findings he concludes that Gillette “has chosen exactly the wrong message for its existing consumers”.

Data from @glocalities suggest that Gillette has chosen exactly the wrong message for its existing consumers. That does not mean that the new campaign is not bold or righteous. But it does mean the angry reaction to the ad is genuine. https://t.co/5B8lVwPXcH pic.twitter.com/v5V65CjXKh

— Mark Ritson (@markritson) 17 januari 2019

Sinds het begin van deze eeuw stimuleert de overheid de emancipatie van de Nederlandse zorgconsument. Van burgers wordt anno 2016 verwacht dat zij zich actief manifesteren, zelf beslissingen nemen over hun zorg en zich minder afhankelijk opstellen. Na 10 jaar keuzevrijheid in de zorg rijst de vraag wat het effect ervan is. Motivaction en Casemanagement (nu MNtRX) zijn in 2004 het Trendwatch-onderzoek Zorgconsumenten gestart, dat een helder beeld geeft van de keuzeprocessen in de zorg en van de zorgbehoeften die mensen hebben.

In the last 20 years the number of people who are living in extreme poverty has more than halved, one of the greatest achievements in recent human history.

However, most people think the opposite is true: 87% of people from 24 countries surveyed think that extreme poverty has either increased or stayed the same.There are ample opportunities for the United Nations, governments, NGOs and engaged companies to involve these frontrunners in the realization of the Global Goals set for 2030 and accelerate the pace of positive change.

Download the full report at glocalities.com.

Het is geen sinecure om een beknopt stukje te schrijven waarmee we 2023 uit- en 2024 inluiden. Het bijzondere jaar dat we achter ons laten was een jaar van ‘wendbaar navigeren’; de wereld is geconfronteerd met veel onverwachte gebeurtenissen waarvan we de impact op consumenten, burgers en organisaties in kaart hebben gebracht. 

Net als velen hadden ook wij de wens dat de oorlog in Oekraïne ten einde zou komen en zagen we de verschrikkingen in Israël en Gaza niet aankomen. Dichter bij huis was de overwinning van de PVV groter dan verwacht. Te midden van deze en andere ontwikkelingen blijft het onze missie om onafhankelijk, met feiten onderbouwd, resultaten te duiden, advies te geven en onze opdrachtgevers te helpen koers te bepalen en te behouden.

Onze onderzoekexperts combineren sector-/domeinkennis met inzichten op het terrein van marketing, communicatie en maatschappij om ons adagium ‘Motivaction weet wat mensen drijft’ inhoud te geven. Terugkijkend zijn we trots op de update van zowel het Mentality- als het Shoppermodel, de samenwerkingen met Amsterdam Data Collective (ADC), Media.Monks en Retail MediaOne en last but not least de overname van RMC (Retail Management Center). Met deze laatste overname hebben we ons verder versterkt op het gebied van retailkennis, in combinatie met Shopper-inzichten. 

Voor Motivaction wordt 2024 in meerdere opzichten een bijzonder jaar omdat we in november 40 (!) jaar bestaan. Dat vieren we met onder andere een bijeenkomst in november op een wijze die past bij ons bureau. 

In 2024 gaan we verder met het toepassen van de mogelijkheden die AI biedt, zowel in onze interne processen als in samenwerkingen met onze klanten. In lijn met de Mentality-update gaan we een aantal domeinspecifieke varianten actualiseren, zoals die voor de Zorg en op het gebied van CSR en duurzaamheid. Die laatste past goed bij de op 1 januari geldende CSRD-richtlijn voor een deel van de grote bedrijven. Deze richtlijn vereist een stevigere verslaglegging als het gaat om CO2-uitstoot, biodiversiteit en mensenrechten in de keten. Ook het perspectief van ‘de consument’ speelt hierin een rol, wat uitgebreid aan bod komt in onze meest gedownloade whitepaper ‘Vijf Tinten Groener’, waarvan de derde uitgave in het voorjaar van 2024 wordt uitgebracht.

Tot slot, en wat ons betreft het belangrijkste, is dat wij, net als in de afgelopen 39 jaar, in 2024 weer kunnen rekenen op vele mooie samenwerkingen met opdrachtgevers en partners, die hen en ons verder helpen in de vraagstukken die hen bezighouden. 

Namens alle collega’s van Motivaction wensen wij iedereen een gezond en voorspoedig 2024 toe!

Pieter Paul Verheggen en Karel Slootman

In de ‘slimme samenleving’ rouwt menig consument om het verlies van de vertrouwde kassière. Het wantrouwen over wat een supermarkt met alle persoonlijke data doet, komt daar nog eens bovenop. 

Ook in de supermarkt is de ‘smart society’ – de slimme samenleving – voelbaar. De digitalisering is bezig aan een niet te stuiten opmars. Tot een paar jaar geleden konden klanten in de supermarkt een product bij een scanapparaat scannen, om te zien hoe duur het was. Voor het afrekenen zelf moesten zij nog aansluiten in de rij bij de kassière. Dat laatste is echter in rap tempo aan het veranderen: het gros van alle supermarktformules biedt in een of meerdere winkels de mogelijkheid tot afrekenen middels zelfscan.

En in sommige supermarkten – denk aan een aantal Albert Heijn to go-filialen – is het al min of meer ‘verplicht’ om zelf je producten te scannen en digitaal te betalen, voordat het poortje opengaat en je de boodschappen mee naar huis mag nemen.

Voor veel winkeliers en consumenten is de verdergaande digitalisering een zege. Maar lang niet voor iedereen. Motivaction deed samen met Omnicom PR Group onderzoek naar de ‘digitaliteit’ van de consument (de ‘Smart Society Monitor’) en zag dat een grote groep consumenten hier niet goed mee om kan gaan. 

Zelfscan: winst voor de supermarkt

Het voordeel van veel digitale toepassingen voor de klant lijkt vooral ‘gemak’. Zelf boodschappen scannen en afrekenen geeft mensen vaak een gevoel van tijdwinst. De meeste klanten zijn echter juist meer tijd kwijt als zij zelf de boodschappen scannen. Een kassière scant een product in 1,9 seconden, terwijl een consument er 7,8 seconde over doet.

Het voordeel van zelfscan voor de klant is daarmee vooral psychologisch; het geef een gevoel van ‘controle’; je hoeft niet te wachten in de kassarij. Van alle supermarktklanten zegt tien procent over te stappen naar een andere winkel als hun supermarkt zelfscan zou afschaffen, zo blijkt uit eerder onderzoek van Deloitte. 

De echte winst van zelfscan ligt echter vooral bij de supermarkt. Allereerst is er minder personeel nodig bij de kassa’s; bij de zelfscankassa’s ‘begeleidt’ vaak één kassamedewerker meerdere zelfscankassa’s. Daarnaast biedt zelfscan supermarkten de mogelijkheid om klanten op verschillende manieren af te laten rekenen. Dat vergroot de doorloopsnelheid van klanten in de winkel én komt de klanttevredenheid ten goede. 

Kassaloze supermarkt

Maar de digitalisering stopt niet bij zelfscankassa’s. Albert Heijn experimenteerde (in navolging van Amazon Go in de Verenigde Staten) eerder op Schiphol al met een kassaloze winkel. En ook Aldi opent binnenkort in Utrecht een supermarkt zonder kassa’s, waarbij het gebruik lijkt te gaan maken van bewegingssensoren om klanten en aankopen te ‘volgen’. Dit soort initiatieven gaan we de komende jaren ongetwijfeld vaker zien – uiteraard moet hierbij wel de privacywetgeving in acht worden genomen. 

Onderzoek: ‘Everything Connected’

Het zijn echter vooral de privacy-aspecten die veel consumenten zorgen baren. Motivaction en Omnicom PR Group startten samen het onderzoeksprogramma ‘Everything Connected’, dat de beleving van de digitalisering in de samenleving in kaart brengt (de eerdergenoemde ‘Smart Society Monitor’ is hier een onderdeel van). Uit het onderzoek blijkt dat het vertrouwen in de wijze waarop bedrijven met persoonlijke gegeven omspringen een belangrijke rol speelt bij de vraag of en in hoeverre consumenten mee (willen) gaan met de digitale vernieuwing. 

Twee factoren blijken belangrijk bij de vraag of de consument al dan niet openstaat en enthousiast is over het gebruik en de toepassingen van nieuwe, digitale technologieën:  

1. De mate waarin hij/zij betrokken en geïnteresseerd is in (toepassingen) van digitale technologie
2. De mate waarin hij/zij hecht aan (online) sociaal contact of juist aan (digitale) privacy
   
   

Full digitals staan open voor digitale ontwikkelingen, producten en diensten terwijl ‘digital conservatives’ deze juist níet omarmen. Zie ook www.digitality.nl.

‘Full digitals’ vs. ‘digital conservatives’

Consumenten die technologie leuk en interessant vinden én er veel van (willen) weten, gebruiken vaker digitale producten en diensten. Ook staan zij meer open voor wat de digitale samenleving hen in positieve zin kan brengen; zowel op functioneel als op sociaal gebied.

Deze consumenten hebben niet alleen meer digitale ‘devices’ – zoals smartwatches, slimme energiemeters, elektrische auto’s – maar maken ook meer gebruik van digitale toepassingen – denk bijvoorbeeld aan Siri, Apple’s virtuele spraakassistent. Ook hebben zij zichtbaar meer plezier in het gebruik; zij hebben het gevoel dat het hun leven daadwerkelijk verrijkt. Deze consumenten worden ook wel ‘full digitals’ genoemd (zie de afbeelding hierboven).

Het omgekeerde komt echter ook voor: hoe minder enthousiast consumenten zijn over technologie en de digitale samenleving, hoe minder zij actief op zoek gaan naar digitale producten en diensten en hoe minder zij deze gebruiken en er ervaring mee opdoen. De ‘digital conservatives’ staan ver af van het omarmen van digitale toepassingen. Onder deze groep vallen veel ouderen, maar het zijn zeker niet uitsluítend ouderen. 

Angst voor controleverlies

Een belangrijke reden voor deze terughoudendheid lijken angst voor ‘controleverlies’ en verlies van privacy te zijn. Maar liefst 59% van de Nederlanders zegt bang te zijn controle te verliezen over persoonlijke data. Ruim de helft (55%) geeft aan zich (veel) zorgen te maken over de toenemende invloed van slimme technologie in hun leven. En hoewel de helft van de Nederlanders (49%) vindt dat de digitale diensten de samenleving verbeteren, maakt meer dan de helft (61%) zich zorgen over de invloed van de techbedrijven achter deze digitale toepassingen. 

Dat alles is goed om in het achterhoofd te houden. Want digitale toepassingen op de winkelvloer hebben veel voordelen, voor de supermarkt én voor de consument. Om meer consumenten mee te krijgen in een ‘smart society’, is het nodig om de zogenoemde tech-adoptiegraad te verhogen. Hierbij gaat het over de mate waarin consumenten digitale technologie in hun dagelijks leven accepteren.

Om dit te bereiken moeten overheden en bedrijven in hun beleid en communicatie vooral aandacht besteden aan begrip, (veilig) gebruik, gemak, fun en andere voordelen van slimme technologie voor de consument. Met name privacy-aspecten verdienen daarbij extra aandacht. Voor veel klanten is het al wennen dat ze het vertrouwde praatje met de kassière moeten missen. Het wantrouwen over wat de supermarkt met al hun persoonlijke gegevens doet, komt daar nog eens bovenop. En dan voelt die vertrouwde supermarkt ineens niet meer zo vertrouwd… 

Dit artikel verscheen eerder op Food Personality

Esomar kondigde onlangs de nieuwe leden van de Esomar Council 2017-2018 aan. Pieter Paul Verheggen, CEO Motivaction International, is gekozen door de leden tot lid van dit council.

Finn Raben, ESOMAR Director General, licht toe: "I would like to extend my Congratulations to the new ESOMAR Council, and also my sincere thanks to you, our members, for taking the time to vote in this important election. The election and ballot procedure was processed by an independent third-party, the Electoral Reform Services (ERS). The ESOMAR Council also appointed an Election Committee to oversee the elections, which included the current President of ESOMAR, the two immediate past presidents and the ESOMAR Director General.

I would also like to take this opportunity to extend a very special word of thanks to all the candidates who were not elected. Their on-going support and commitment to ESOMAR and the industry is hugely appreciated and we sincerely hope we can continue to work with them in other capacities in the future."

Onderzoek naar vertrouwen in journalistiek: Hoe staat het met het vertrouwen in de journalistiek in Nederland?

Circa 60% van de Nederlanders heeft vertrouwen in het nieuws dat zij consumeren. Dit blijkt uit onderzoek dat wij uitvoerden in het najaar van 2022. Een duidelijke meerderheid dus, maar toch is het vertrouwen gedaald ten opzichte van de vorige meting, die begin 2021 plaatsvond.

 Ik ben geïnteresseerd 

De daling van vertrouwen in de journalistiek is een trend die al langer gaande is. Dit blijkt uit onderzoek dat het Commissariaat van de Media sinds 2018 uitvoert, in samenwerking met The Reuters Institute for the Study of Journalism. Dit onderzoek biedt – onder andere – inzicht in het (online) nieuwsgebruik en het vertrouwen van Nederlanders in Nederlandse nieuwsmerken. De sterkste daling is te zien bij de jongste doelgroep (18-25). Naast vertrouwen neemt ook de interesse in nieuws steeds verder af onder deze groep.

Deels heeft deze daling ook te maken met het moment van uitvragen. We weten dat het vertrouwen in de overheid en het nieuws een kleine opleving had tijdens het begin van de coronapandemie. Dit is echter niet de enige verklaring, zo lichtte ook journalist Frénk van der Linden toe in het programma Op1, naar aanleiding van ons onderzoek.

De vragenlijst van de Reuters studie lag aan de basis van de vragenlijst die wij aan het Nederlands publiek hebben voorgelegd. Zo hebben wij tevens in ons onderzoek een uitgebreide lijst voorgelegd met nieuwsbronnen en gevraagd in hoeverre het publiek deze merken vertrouwen. Daarnaast zijn we in ons onderzoek nog een stapje verder gegaan en hebben we gevraagd naar het vertrouwen in Nederlandse journalisten. Wíe het nieuws brengt heeft namelijk invloed op de mate van vertrouwen in het nieuws.

En wat blijkt? Nieuws van de publieke omroepen wordt het meest vertrouwd. Het 8 uur journaal, NOS Radio 1 journaal en Nieuwsuur voeren de lijst aan als het gaat om vertrouwen. Ook journalisten die zich specifiek toeleggen op nieuwsverslaglegging bij de publieke omroep, zoals Rob Trip, Annechien Steenhuizen en Simone Weimans staan bovenaan de lijst. De verschillende social mediakanalen en Ongehoord Nederland sluiten de lijst af en worden door het Nederlandse publiek het minst vertrouwd.

Verder hebben we ook gevraagd naar nieuwsinteresse en nieuwsconsumptie, het belang van persvrijheid en de het vertrouwen in nieuwsbronnen als het gaat om verslaglegging over de stikstofproblematiek. Dit lees je allemaal in ons rapport.  Download het rapport via het formulier. Mocht je behoefte hebben aan een toelichting van de resultaten, neem dan gerust contact met ons op.

Over het onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een online kwantitatief onderzoek onder ruim 1.500 respondenten uit het Stempunt-panel van Motivaction (n = 1.541). Het onderzoek is gehouden onder een representatieve steekproef van Nederlanders in de leeftijd 18-80 jaar en de data zijn representatief voor geslacht, opleiding, inkomen/welstand, mentaliteit (a.h.v. het Mentality model) en geografische spreiding. Het veldwerk heeft plaatsgevonden in de periode 27-09-2022 tot en met 05-10-2022.

Dit onderzoek in de media

De volkskrant 19.12.2022 - Nederlanders vertrouwen alleen TikTok nog minder dan Ongehoord Nederland

Op1 20.12.2022 - Frénk van der Linden over afname van vertrouwen in ‘het nieuws’ 

Villamedia 20.12.2022 - Vertrouwen in nieuws daalt, maar bij traditionele nieuwsmedia is de daling gering

In 2016 sloot V&D definitief. Motivaction heeft direct daarna een representatief onderzoek uitgevoerd onder Nederlanders van 18 tot 70 jaar. Hierin is uitgebreid gekeken naar het koopgedrag van de afgelopen maanden en het verwachte gedrag in de toekomst. Wat vinden consumenten van het verdwijnen van dit iconische Nederlandse warenhuis én waar wijken zij naar uit voor de aankopen die ze bij V&D deden?

Opnieuw weet Nike de aandacht van miljoenen consumenten te trekken en oogst het bedrijf bewondering van communicatie en marketing professionals wereldwijd. Dit keer met een commercial als reactie op de dood van George Floyd. Zijn overlijden door toedoen van bruut politieoptreden in Minneapolis lokte afgelopen weken over de hele wereld felle protesten uit. Nike weet met een sobere zwart-wit commercial de aandacht van de kijker te trekken en moedigt hen aan om een standpunt in te nemen tegen racisme door de eigen slogan 'Just Do It' aan te passen naar het intrigerende 'For once, Don't Do It...'. 

Het is niet de eerste keer dat Nike stelling neemt tegen racisme. In 2018 steunden zij American football-ster en activist Colin Kaepernick, die met het neerzakken op één knie tijdens het Amerikaanse volkslied voorafgaand aan wedstrijden de essentie van de Black Lives Matter beweging onder de aandacht van het grote publiek bracht. Nike haakte destijds in met de commercial ‘Believe in something. Even if it means sacrificing everything.’ 

Die campagne viel toen niet onmiddellijk bij alle fans in goede aarde. Vooral conservatief Amerika besloot dat een dergelijk protest ongepast en niet vaderlandslievend was. Meteen na het tonen van de Kaepernick commercial verschenen er filmpjes op sociale media waarin mensen hun Nike schoenen verbranden. Ondanks deze negatieve reacties leverde hun actie Nike wereldwijd veel goodwill op en had het een positieve invloed op het merk; in 2019 behaalde het bedrijf een plus van $163 miljoen aan verdiende media, een omzetstijging van 31% en een toename van de merkwaarde met maar liefst $ 6 miljard.

Dit jaar was er sneller waardering voor het lef van Nike. Een paar uur na de start van de 'For once, Don't Do It...' campagne ging de commercial viraal met 35.000 retweets en twee miljoen views. Zelfs de belangrijkste concurrent Adidas reageerde met een retweet van de advertentie.

Niet ieder merk weet zo goed de juiste snaar te raken rond controversiële issues als Nike. Pepsi probeerde het in 2017 en kwam van een koude kermis thuis. Net als Nike wilde de frisdrankproducent een boodschap uitdragen van begrip en verdraagzaamheid door gebruik te maken van de gebeurtenissen rond de Black Live Matters-beweging. In een commercial met model Kendall Jenner was te zien hoe een demonstratie die bijna uitliep op confrontatie met de politie dankzij Jenner en een blikje Pepsi alsnog vreedzaam eindigde. 

Al snel na de eerste vertoning moest Pepsi toegeven dat ze met de reclamespot de plank had misgeslagen. Veel mensen vonden dat Pepsi oneigenlijk gebruik maakte van de Black Lives Matter-beweging voor commerciële doeleinden. Het bedrijf bood excuses aan en trok de commercial terug. 

Millennial marketing holds tremendous potential for brands and NGOs.

In het Hodshon Huis in Haarlem zijn op 8 juni 2017 de winnaars van de Nederlandse Data Science Prijzen bekendgemaakt. Quantib, dat met data dementie sneller kan diagnosticeren, won de Anthony Fokker Prijs voor start-ups. Datavisualisatie-expert Stef van den Elzen nam de Gerrit van Dijk Prijs voor wetenschap in ontvangst. AgroEnergy sleepte, samen met CQM, de Hendrik Lorentz Prijs voor bedrijven en overheden in de wacht met BiedOptimaal, dat het biedproces van de dagelijkse energiehandel bij glastuinders automatiseert en optimaliseert.

De Nederlandse Data Science Prijzen zijn een initiatief van de Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) en de Big Data Alliance (BDA). De uitreiking vond plaats in het Hodshon Huis, dat al sinds 1841 de zetel is van de KHMW. Louise Gunning-Schepers, voorzitter van de KHMW, en Alexander Rinnooy Kan, voorzitter van de BDA, verzorgden de opening van de middag. Innovatie-expert Emmanuel Flores Elías gaf een lezing over datascienceproject The Next Rembrandt. Daarnaast gaven alle winnaars een korte presentatie, onder toeziend oog van vele prominente gasten uit het bedrijfsleven en de wetenschap.

Gunning-Schepers: “Data science speelt een steeds grotere rol in onze samenleving. Daarom is het mooi om te zien dat Nederlandse bedrijven en onderzoekers een voortrekkersrol vervullen op dit vlak. Het hoge niveau van de winnaars is hier het bewijs van. Hoe uiteenlopend de winnaars ook zijn, ze tonen allen de grote economische en maatschappelijke relevantie van data science.”

Anthony Fokker Prijs voor start-ups: Quantib

Quantib helpt artsen dementie sneller en nauwkeuriger te diagnosticeren, door metingen van MRI-hersenbeelden op automatische wijze te vergelijken met referentiedata van scans van 5.000 deelnemers van de Rotterdam Scan Studie. Naast de Anthony Fokker Prijs werd de start-up ook beloond met een geldbedrag van 5.000 euro.

Gerrit van Dijk Prijs voor wetenschap: Stef van den Elzen

Dr. ir. Stef van den Elzen ontwikkelde voor zijn proefschrift voor de TU Eindhoven grensverleggende visualisatietechnieken, waarmee hij inzichten kan verkrijgen in extreem complexe en continu veranderende datasets met miljarden gegevens. Als VP Engineering bij Synerscope gebruikt Van den Elzen deze techniek nu onder meer om verzekeringsfraude op te sporen. Ook Van den Elzen kreeg een geldbedrag van 5.000 euro uitgekeerd.

Hendrik Lorentz Prijs voor bedrijven en overheden: AgroEnergy en CQM

Voor glastuinders is het sturen op het gebied van de in- en verkoop van energie tijdrovend en complex. AgroEnergy, energiepartner voor de glastuinbouw, en data science specialist CQM ontwikkelden hiervoor samen de big data-oplossing BiedOptimaal, dat het dagelijkse biedproces van glastuinders automatiseert en optimaliseert. De optimale bieding houdt rekening met een enorme hoeveelheid externe factoren zoals weersomstandigheden, warmtebehoefte en CO2 behoefte. Met BiedOptimaal haalt de glastuinder een goed rendement en wordt kostbare energie zo duurzaam mogelijk ingezet. De Hendrik Lorentz Prijs is een prestigeprijs.

Over de initiatiefnemers

De Nederlandse Data Science Prijzen zijn het resultaat van een nauwe samenwerking tussen de wetenschap en het bedrijfsleven. De KHMW, het oudste ‘Geleerde Genootschap’ van Nederland, is in 1752 opgericht om wetenschap te bevorderen en een brug te slaan tussen wetenschap en samenleving. De Big Data Alliance is een in 2015 opgericht samenwerkingsverband tussen bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen. Beide organisaties zijn initiatiefnemer van de Nederlandse Data Science Prijzen, waarmee zij Nederland op de kaart willen zetten als datascienceland bij uitstek en ondernemerschap en wetenschappelijk onderzoek willen stimuleren. Zij worden daarbij ondersteund door AIMMS, EY, Lubbers De Jong, Microsoft, Motivaction en ORTEC.

Bron: Emerce 08.06.2017

Geen twee, maar minimaal drie kamers per woning, bij voorkeur met een ruim balkon en als het kan drempelloos.