Al meer dan veertig jaar helpt Motivaction nationale, regionale en lokale overheden bij het betrekken van burgers bij maatschappelijke vraagstukken, zoals de energietransitie, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. De laatste jaren heeft M-select, de afdeling binnen Motivaction die gespecialiseerd is in respondentenwerving, ook regelmatig deelnemers geselecteerd voor burgerraden – een vorm van burgerraadpleging die steeds meer in populariteit toeneemt en een oplossing vormt voor de complexe maatschappelijke vraagstukken waar overheden mee te maken krijgen. Omdat de aanbevelingen van een burgerberaad een belangrijke rol spelen bij politieke besluitvorming, is het nog belangrijker om een diverse groep betrokken burgers te selecteren.
Wat is een burgerberaad?
Een burgerberaad is een vorm van onderzoek waarbij de visie van de burger centraal staat. Tijdens zo’n beraad komt een grote groep burgers voor langere tijd bij elkaar om zich te verdiepen in een specifieke beleidskwestie of onderwerp. De burgers vormen samen een goede afspiegeling van de maatschappij. In tegenstelling tot veel ander onderzoek gaat het niet alleen om het uiten van een mening, maar krijgen deelnemers ook veel ruimte, tijd en middelen om zich te verdiepen in het onderwerp en nieuwe kennis op te doen. Zij hebben vaak invloed op welke informatie zij willen opdoen en welke experts ze daarbij willen raadplegen. Op basis van die kennis en onderling dialoog formuleren zij samen aanbevelingen over de betreffende kwestie.
Polarisatie drijft groepen uiteen en belemmert dialoog en samenwerking. Een burgerberaad daarentegen brengt mensen met uiteenlopende achtergronden juist samen om in een veilige omgeving in gesprek te gaan over grote maatschappelijke thema’s.
Kortetermijnbeleid schuift langetermijnproblemen vaak vooruit. Een burgerberaad geeft burgers de ruimte om dieper na te denken en samen te zoeken naar duurzame oplossingen.
Afnemend vertrouwen in overheid en politiek zorgt ervoor dat verschillende groepen burgers zich steeds minder gehoord voelen en niet (meer) geloven dat hun stem invloed heeft. Burgerberaden helpen het geloof in eigen stem én in de politiek terug te vinden.
Experts, het bedrijfsleven en belangenorganisaties (lobbygroepen!) domineren vaak het debat, terwijl de stem van ‘gewone’ burgers onderbelicht blijft. Burgerberaden brengen daar balans in en geven ruimte aan belangrijke ervaringen uit het dagelijks leven.
Daarnaast laat de praktijk zien dat burgerberaden vaak met aanbevelingen komen die opvallend breed gedragen worden. Tijdens een burgerberaad is het niet de bedoeling om een ander van jouw politieke visie te overtuigen, maar juist om met elkaar in dialoog te gaan. Dat leidt tot wederzijds begrip, waardoor mensen met verschillende perspectieven dichter tot elkaar komen. Juist in tijden van polarisatie bieden burgerberaden een effectieve manier om de democratie te versterken en oplossingen te vinden voor complexe maatschappelijke vraagstukken.
De methode van M-select
Een burgerberaad is alleen effectief als je de juiste deelnemers aan tafel weet te krijgen. Hoe zorgt M-select daarvoor? In samenspraak met de opdrachtgever van het beraad (vaak een overheidsinstelling of een kennisinstituut) beslissen we welke demografische factoren relevant zijn zoals gender, leeftijd, opleiding, huishoudsamenstelling, inkomen en culturele achtergrond. Zo zorgen we dat iedereen vertegenwoordigd wordt en de samenstelling van het burgerberaad in ieder geval op dit vlak een goede afspiegeling vormt van de samenleving, gemeente, regio of provincie.
Daarnaast is het belangrijk om goed te kijken naar de specifieke beleidskwestie of onderzoeksvraag, zodat burgers met verschillende opvattingen over het onderwerp vertegenwoordigd zijn tijdens het beraad. Voor elk burgerberaad stellen wij daarom een vragenlijst op met open vragen die aansluiten bij het onderwerp.
Onze respondenten denken graag mee over ontwikkelingen in de samenleving. Sommigen hebben al eerder meegedaan aan onderzoek, anderen doen voor het eerst mee. We nemen eventuele twijfels weg en zijn duidelijk over wederzijdse verwachtingen. Hoewel sommige respondenten het soms best spannend vinden, krijgen wij achteraf altijd positieve reacties. Ze zijn blij met de kennis die ze hebben opgedaan en trots op het advies of de aanbevelingen die ze hebben gegeven. Ze voelen dat hun stem, perspectief en mening ertoe doen (en dat is natuurlijk terecht)!
Denk jij eraan om een burgerberaad te organiseren? We helpen je graag bij het samenstellen van een passend burgerberaad. Ook adviseren we over hoe je mensen enthousiast maakt én waar je op moet letten als je voor deze vorm van burgerraadpleging kiest.
