De energietransitie stelt niet alleen overheden en bedrijven voor keuzes, maar raakt ook individuele bewoners – vooral in appartementencomplexen. Uit recent onderzoek blijkt dat de bereidheid om te verduurzamen groot is, maar dat de vraag wie gaat dit betalen vaak voor verlamming zorgt. Terwijl de urgentie toeneemt, blijven veel noodzakelijke maatregelen uit. Hoe komt dat? En belangrijker: hoe kunnen we hier wél beweging in krijgen?
Eén gebouw, vele belangen
Appartementencomplexen vallen onder een Vereniging van Eigenaren (VvE), en dat betekent: collectieve besluitvorming. En dáár gaat het vaak mis. Niet iedereen heeft dezelfde portemonnee, dezelfde woonsituatie of hetzelfde belang. De kosten van verduurzaming zijn hoog, en wie op de begane grond woont ziet misschien het nut niet van dakisolatie. Resultaat: verdeeldheid en stilstand.
Volgens Verbeterjehuis.nl zijn er meer dan 1 miljoen woningen in Nederland die onder een VvE vallen. Toch is slechts een klein deel van die VvE’s actief bezig met verduurzamen. En dat terwijl er wél subsidiemogelijkheden zijn, zoals de Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE), en platforms voor ondersteuning.
Draagvlak onder druk
Wat verduurzaming in deze context zo lastig maakt, is dat collectieve actie botst met individuele belangen. Niet alleen financieel, maar ook in motivatie en vertrouwen. Wie bepaalt wat ‘noodzakelijk’ is? Wat als je je net een nieuwe keuken hebt kunnen veroorloven, en nu geacht wordt duizenden euro’s te investeren in iets waarvan je het effect niet direct merkt?
Zolang er geen heldere verdeling van kosten en baten is, en bewoners zich onvoldoende gehoord voelen, blijft de besluitvorming stroef. En daarmee vertraagt ook de energietransitie op een plek waar juist veel winst te behalen is.
Verduurzaming vraagt voortrekkers en volhouders
“Het gaat om bijna een vijfde van de woningen in Nederland, daar moet echt iets gebeuren”, zegt Ika van de Pas, directeur van Milieu Centraal. Zij benadrukt dat er niet één type VvE is. “Sommige hebben alleen eigenaren als lid, andere ook woningcorporaties of particuliere verhuurders. Dat maakt veel uit in hoe besluiten tot stand komen. Maar wat je sowieso nodig hebt zijn mensen die voortrekker willen zijn, en een lange adem hebben. Wij willen hen ondersteunen en zeggen tegen hen: hou vol!”
Die lange adem is essentieel, want verduurzaming in een VvE is geen quick fix. Het vraagt om bewoners die initiatief nemen, om besturen die helder communiceren, en om beleid dat ruimte geeft. Het vraagt óók om onderling vertrouwen en het inzicht dat verduurzaming op termijn loont – financieel én in comfort.
Inzicht in motieven en barrières
Bij Motivaction volgen we de ontwikkelingen rond wonen en duurzaamheid nauwgezet. We signaleren dat bewoners vaak wel willen, maar vastlopen in het systeem. Door meer inzicht te krijgen in de motieven, barrières en behoeften van bewonersgroepen kunnen VvE’s, beleidsmakers en energieloketten beter aansluiten bij wat nodig is.
Wil je in gesprek over hoe je bewoners in beweging krijgt, of wil je praktijkvoorbeelden van succesvolle cases? Neem dan contact op met het team van Motivaction.
